Μάιος 2022
Φτάσαμε στη Βαρσοβία απογευματάκι, αφού διασχίσαμε, οδικώς από τα αλατωρυχεία, ένα σημαντικό μέρος της Πολωνικής επαρχίας, που μας άφησε με τις καλύτερες εντυπώσεις. Καταπράσινες πεδιάδες με υπέροχα μικρά και χαριτωμένα χωριουδάκια, επαρχιακές πόλεις με επιβλητικά μνημεία και ναούς, όμορφα πολύχρωμα σπίτια με τους κήπους τους προσεκτικά τακτοποιημένους, ομοιόμορφα αν και διαφορετικά, με μία τάξη και σειρά, που πάντα μας εντυπωσιάζει.
Μπαίνοντας στην Βαρσοβία, είδαμε τη σύγχρονη πόλη να απλώνεται μπροστά μας. Ψηλά μοντέρνα κτήρια, τα γνωστά μπλοκ κατοικιών, βαμμένα όμως σε χαρούμενα χρώματα, φαρδιές λεωφόρους με καταπράσινες νησίδες, τεράστια πάρκα και μεγάλοι χώροι πράσινου, πλατείες και το εμβληματικό κτήριο του πολιτισμού και των επιστημών.
Το δωμάτιο του ξενοδοχείου IBIS, ήταν μάλλον κατώτερο των προσδοκιών μας, όχι κακό, αλλά με μια περίεργη αρχιτεκτονική, παρόλα αυτά απείχε περίπου 10 λεπτά με τα πόδια από την παλιά πόλη και ήταν δίπλα σε στάσεις λεωφορείων, που σε πήγαιναν παντού. Η εξυπηρέτηση από το προσωπικό ήταν εξαιρετική και πολύ φιλική και το πρωινό ικανοποιητικό. Το κόστος ήταν 45 ευρώ τη βραδιά με πρωινό.
Μια γεύση από το ξενοδοχείο!
Ξεκινήσαμε την εξερεύνηση μας από την Παλιά Πόλη (Stare Miasto), την οποία περπατήσαμε πολλές φορές τις μέρες που μείναμε εκεί. Η παλιά πόλη της Βαρσοβίας αφήνει άφωνο τον επισκέπτη με την καθαριότητά της, τα υπέροχα σοκάκια της, τα περιποιημένα μαγαζιά της (εστίασης και μη) και τα φωτεινά χρώματα των κτιρίων της, κυρίως αν λάβει κανείς υπόψη του το γεγονός ότι ισοπεδώθηκε στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο από τους Ναζί και ξανακτίστηκε όπως ήταν βάσει φωτογραφιών και αρχιτεκτονικών σχεδίων, φοιτητών του πανεπιστημίου και με τη χρήση των υλικών, που κατάφεραν να διασώσουν. Για το λόγο αυτό μάλιστα, πλέον βρίσκεται στη λίστα της UNESCO με τα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς ως ένα “σημαντικό παράδειγμα μιας σχεδόν ολόκληρης αναδημιουργίας”. Υπεύθυνος για την αναδημιουργία αυτή είναι ο Jan Zachwatowicz, Πολωνός αρχιτέκτονας, του οποίου το άγαλμα, βρίσκεται σε περίοπτη θέση στην παλιά πόλη.
Η Πολωνία έχασε τον περισσότερο πληθυσμό από κάθε άλλη χώρα στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (το 17% των κατοίκων της) και η Βαρσοβία από 1,3 εκατομμύρια κατοίκους που είχε πριν από τον πόλεμο κατέληξε το 1944 να έχει μόνο 162.000. Σήμερα έχει 1,8 εκατομμύρια, αλλά έχει τέτοια έκταση, που νοιώθεις παντού πολύ άνετα. Και επειδή καταστράφηκε ολοσχερώς και ξαναχτίστηκε από την αρχή ονομάζεται και «Φοίνικας».
Το πρώτο βράδυ λοιπόν περιπλανηθήκαμε στα στενά και τις πλατείες της παλιάς πόλης και κινηθήκαμε προς τη Νέα Πόλη, όπου είδαμε μια σύγχρονη μεγαλούπολη, με καταστήματα, πεζόδρομους, μπαρ, εστιατόρια (που όμως έκλειναν γύρω στις 11 το βράδυ), αρκετό κόσμο, ντόπιους και ξένους, μνημεία και αξιοθέατα.
Εικόνες της πόλης το βράδυ!
Το πρώτο ιδιαίτερα εντυπωσιακό κτήριο, που συναντήσαμε ήταν η Εθνική Όπερα της Βαρσοβίας (Teatr Wielki), που χτίσθηκε το 1833 από τον Ιταλό σχεδιαστή Αντόνιο Κοράτσι και είναι από τα μεγαλύτερα θέατρα της Ευρώπης. Φωτισμένο στα χρώματα της σημαίας της Ουκρανίας (όπως και πολλά άλλα εμβληματικά κτήρια, της πόλης, καθώς η Πολωνία, υποστηρίζει ξεκάθαρα την Ουκρανία, στον πόλεμο με τη Ρωσία), δείχνει επιβλητικό και πολύ όμορφο με τις κιονοστοιχίες σε δύο επίπεδα, τη μετόπη αρχαιοελληνικού στυλ και τα χάλκινα άλογα, που κοσμούν την κορυφή του!
Μετά από πολύ περπάτημα βρεθήκαμε στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη (Grób Nieznanego Żołnierza), με την άσβεστη φλόγα, που αποτελεί φόρο τιμής στους πεσόντες για την πατρίδα και είναι το μοναδικό εναπομείναν κομμάτι του Saxon Palace, το οποίο καταστράφηκε ολοσχερώς στο Β’ΠΠ. Βρίσκεται στην άκρη του Saxon Gardens στην ομώνυμη, παλιά, πλατεία και πια Πλατεία Πιλσούντσκι (Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego).
Στη συνέχεια είδαμε μια Γκαλερί Σύγχρονης Τέχνης (Galeria Zacheta) και κάποια μνημεία, από τα πολλά, που υπάρχουν παντού στην πόλη, όπως θα διαπιστώσουμε στη συνέχεια! Από εκεί βρεθήκαμε στους πεζόδρομους της Νέας πόλης, όπου και φάγαμε το γνωστό “\βρώμικο” της χώρας, το ζαπιεκάνκι και επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο, περνώντας από πάρκα και λεωφόρους. Ενώ είδαμε πολλά μαγαζιά, εστιατόρια και μπαρ, δυστυχώς έκλειναν όλα στις 11.
Το επόμενο πρωινό, ξεκινώντας τη βόλτα μας, βρεθήκαμε στις όχθες του Βιστούλα, θαυμάζοντας την “παραλία”, τους κήπους, τα επιβλητικά μνημεία και τα έργα τέχνης, που υπάρχουν εκεί. Παραποτάμια καφέ, χώρος για ποδήλατα, πολυεργαλείο για τα ποδήλατα, παρτέρια με τουλίπες! και φυσικά πεζόδρομος συμπλήρωναν την εικόνα. Ένα εντυπωσιακό σε μέγεθος και όγκο γλυπτό, για τους άγνωστους σκαπανείς, που χάθηκαν στον πόλεμο, τραβάει το βλέμμα. Είναι τα γνωστά καλλιτεχνήματα της σοβιετικής περιόδου, που ξεχωρίζουν κυρίως για το μέγεθός τους. Το πάρκο, στο οποίο βρίσκεται είναι επίσης πολύ όμορφο και καταπράσινο!
Φτάνουμε στο Multimedia Fountain Park (Skwer 1 Dywizji Pancernej WP), μια τεράστια πλατεία-πάρκο με ένα εντυπωσιακό συντριβάνι, που προσφέρει ένα φαντασμαγορικο σόου με πίδακες νερού να χοροπηδάνε σε διάφορους ρυθμούς, όπου γίνονται διάφορες εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια του χρόνου. Εδώ θα δούμε και το άγαλμα του William Heerlein Lindley, που σχεδιάσε το σύστημα ύδρευσης της πόλης, με το ιδιαίτερο παγκάκι, που τα πόδια του αναπαριστούν βρύσες, από όπου τρέχει νερό!
Ανεβαίνοντας τη σκάλα που μας οδηγεί προς τη Νέα Πόλη (Nowe Miasto), αντικρύζουμε το άγαλμα της Μαρίας Σκλόντοφσκα Κιουρί, Πολωνής επίστημονα, που το σπίτι της στην πόλη της Βαρσοβίας έχει μετατραπεί σε μουσείο (Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie). Στην επίσκεψή μας στο μουσείο, μαθαίνουμε για τη ζωή και το έργο της, καθώς και για τα δύο νεά χημικά στοιχεία, που ανακάλυψε (το ράδιο και το πολώνιο, που του έδωσε το όνομα της αγαπημένης της πατρίδας) και φυσικά για τα δύο βραβεία Νόμπελ που κέρδισε. Εδώ να αναφέρουμε, ότι ήταν η πρώτη γυναίκα που κέρδισε βραβείο Νόμπελ, και η μοναδική επιστήμονας που το κέρδισε δυο φορές. Γεννήθηκε το 1867 και μεγάλωσε στη Βαρσοβία, μετακόμισε στο Παρίσι για να σπουδάσει μαθηματικά και φυσική, παντρεύτηκε τον Πιέρ Κιουρί και μαζί του απέκτησε 2 κόρες, επίσης βραβευμένες με το Νόμπελ. Τέλος, υπήρξε η πρώτη γυναίκα που έγινε καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Απεβίωσε το 1934.
Το άγαλμα και το σπίτι της Μαρίας Κιουρί, που λειτουργεί ως μουσείο!
Όργανα, που χρησιμοποιούσε η Κιουρί στο εργαστήριό της, τα δύο βραβεία Νόμπελ και ο Περιοδικός Πίνακας Στοιχείων της εποχής!
Ο δρόμος γύρω από μουσείο είναι υπέροχος, με σπίτια και εκκλησίες σε αρτ νουβό αρχιτεκτονική, με τα εντυπωσιακά τους χρώματα και γεμάτος εστιατόρια και καφέ, που όλα έχουν γύρω από τα τραπεζάκια τους, παρτεράκια με πολύχρωμα λουλούδια. Όλα έχουν μια παραμυθένια διάσταση. Εδώ, σε ένα μαγαζί διακοσμημένο με διάφορα είδη και σχέδια φελλών και ανοιχτηριών, θα πιούμε τον τελευταίο μας καφέ και θα φάμε ένα γλυκάκι, την τελευταία μέρα, πριν την αναχώρησή μας!
Όμορφες εικόνες μιας πολύ όμορφης πόλης!
Φτάνουμε στο Φρούριο Μπάρμπικαν ((Barbakan Warszawski), που χωρίζει την Παλιά από τη Νέα Πόλη, χτίστηκε το 15 αι. και χαρίζει μια ωραία θέα στην πόλη, αν περπατήσεις στα τείχη του. Τα αγάλματα, οι χαριτωμένες λεπτομέρειες και οι περίτεχνες προσόψεις των σπιτιών, μας τραβάνε το βλέμμα. Είναι όλα καταπληκτικά.
Από κει μπαίνουμε στην Παλιά Πόλη και φτάνουμε στην κεντρική πλατεία, την Πλατεία Αγοράς (Stary Rynek). Η εικόνα είναι μαγευτική! Ένας χώρος γεμάτος τραπεζάκια καταστημάτων, με λουλούδια να τα περιβάλλουν, γύρω τα υπέροχα χρωματιστά κτήρια, στη μέση το άγαλμα της διάσημης Γοργόνας (Syrenka Warszawska) και πλανόδιοι τραγουδιστές με φορεσιές εποχής και περίεργες λατέρνες!
Οι τέσσερις πλευρές της πλατείας έχουν διαφορετικό όνομα, που προέρχεται από την πιο σημαντική οικογένεια, που κατοικούσε σε αυτή την πλευρά!
Σχετικά με τη γοργόνα υπάρχουν αρκετοί θρύλοι. Η λογοτεχνία και οι ξεναγοί της πόλης λένε ότι η γοργόνα σταμάτησε στην όχθη του ποταμού κοντά στην Παλιά Πόλη και αποφάσισε να μείνει. Οι ψαράδες παρατήρησαν ότι κάτι δημιουργούσε κύματα, μπέρδευε τα δίχτυα και απελευθέρωνε τα ψάρια τους. Σχεδίασαν να παγιδεύσουν το ζώο, όμως μετά το άκουσαν να τραγουδά και το ερωτεύτηκαν. Ένας πλούσιος έμπορος παγίδευσε και φυλάκισε τη γοργόνα. Ακούγοντας τα κλάματά της, οι ψαράδες τη διέσωσαν. Από τότε, η γοργόνα, οπλισμένη με σπαθί και ασπίδα, ήταν έτοιμη να βοηθήσει στην προστασία της πόλης και των κατοίκων της. Κάποιοι επεκτείνουν το μύθο, λέγοντας ότι η γοργόνα της Βαρσοβίας είναι αδελφή της γοργόνας της Κοπεγχάγης.
Υπέροχες λεπτομέρειες στους τοίχους των γύρω σπιτιών, τραβάνε την προσοχή μας. Οι περίτεχνες μεταλλικές επιγραφές, που εξέχουν από τα κτήρια, είναι εντυπωσιακές και κάποιες έχουν την ιστορία τους, όπως ο δράκος, που σύμφωνα με το μύθο, αναπαριστά το φοβερό θηρίο, που ζούσε στο υπόγειο του συγκεκριμένου σπιτιού και επιτίθονταν στους κατοίκους. Η αντλία που ακόμα βγάζει νερό και το ιδιαίτερο συντριβάνι, που περιβάλλει τη γοργόνα, είναι κάποια ακόμα ενδιαφέροντα πράγματα.
Οι περίτεχνες μεταλλικές πινακίδες, που μας ενθουσίασαν, η αντλία που λειτουργεί ακόμα και η χαρακτηριστική άμαξα!
Κοντά στην κεντρική πλατεία, σε έναν από αυτούς τους υπέροχους πλακόστρωτους δρόμους συναντάμε τον Καθεδρικό Ναό της Βαρσοβίας, που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή (Katedra sw. Jana) και οικοδομήθηκε το 13ο αι. σαν παρεκκλήσιο του κάστρου. Με προσθήκες, μετατροπές και ανακαινίσεις, πήρε την τελική του μορφή και έγινε καθεδρικός το 1429, για να ισοπεδωθεί από τους Ναζί το 1944 και να ανοικοδομηθεί με μεγάλη πιστότητα, τα χρόνια μετά τον πόλεμο. Περιέχει περίτεχνα βιτρό, πλούσια διακοσμημένες σαρκοφάγους, παρεκκλήσια φιλοτεχνημένα από μεγάλους καλλιτέχνες και τον μεγάλης ιστορικής και θρησκευτικής αξίας «Εσταυρωμένο», έργο ανυπολόγιστης καλλιτεχνικής αξίας της ύστερης γοτθικής περιόδου. Είναι έργο ύψιστης ξυλογλυπτικής, που αναπαριστά το πάθος του νεκρού Χριστού. Δυστυχώς οι φωτογραφίες δεν επιτρέπονταν σε όλο το ναό, οπότε έχουμε πολύ λίγες.
Ο περίτεχνος Καθεδρικός!
Ακριβώς δίπλα στον Καθεδρικό, βρίσκεται η Εκκλησία της Παναγίας των Χαρίτων (Kościół Matki Boskiej Łaskawej), του 16ου αι., που όπως και όλη η παλιά πόλη, ισοπεδώθηκε κατά τον Β΄ΠΠ και ανακατασκευάστηκε πλήρως, αμέσως μετά. Είναι εκκλησία Ιησουιτών και το εσωτερικό της είναι αρκετά λιτό. Η πόρτα της όμως είναι εντυπωσιακή με το γλυπτό του Igor Mitoraj να κυριαρχεί. Εδώ το μεσημέρι γινόταν ρεσιτάλ εκκλησιαστικού οργάνου, αλλά δυστυχώς, φτάσαμε αργά και χάσαμε την ευκαιρία να ζήσουμε αυτή την εμπειρία.
Πολύ κοντά είναι και το το Βασιλικό Κάστρο της Βαρσοβίας (Zamek Królewski w Warszawie) που χτίστηκε το 1598 και ήταν η επίσημη έδρα της πολωνικής μοναρχίας. Στη μακρά ιστορία του, είχε επανειλημμένα καταστραφεί και λεηλατηθεί από σουηδικά, γερμανικά και ρωσικά στρατεύματα και σήμερα είναι ένα ιστορικό και εθνικό μνημείο, και είναι καταχωρημένο ως εθνικό μουσείο.
Το κάστρο βρίσκεται στην Πλατεία του Κάστρου (Plac Zamkowy), στην είσοδο της Παλιάς Πόλης, όπου συναντάμε την Στήλη που τιμά τον Βασιλιά Σιγισμούνδο Γ΄ (Kolumna Zygmunta ΙΙΙ Wazy) της Πολωνίας (1644) είναι η παλαιότερη και ένα από τα συμβολικά ορόσημα της πόλης και το πρώτο κοσμικό μνημείο με τη μορφή στήλης στη σύγχρονη ιστορία. Είναι Κορινθιακού Ρυθμού και στην κορυφή έχει ένα χάλκινο άγαλμα του Βασιλιά, κρατώντας στο ένα χέρι ένα σπαθί και στο άλλο ένα σταυρό. Σε αυτή την πλατεία υπάρχει το άγαλμα του αρχιτέκτονα, που αναδημιούργησε την πόλη και μια μικρή και χαριτωμένη υπαίθρια αγορά. Γύρω γύρω υπάρχουν πολλά και καλαίσθητα εστιατόρια και καφέ καθώς και μαγαζιά με τουριστικά είδη. Και φυσικά το αστρολογικό ρολόι, που στο ακριβώς κάθε ώρας παίζει μουσική.
Η κολώνα του Σίγκμουντ και το αστρολογικό ρολόι!
Τέλος, και εδώ υπάρχει μνημείο για τη σφαγή του Κατύν, όπως και στην Κρακοβία, που διαπράχθηκε από τη μυστική αστυνομία της ΕΣΣΔ εις βάρος πολιτικών κρατουμένων και ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών.
Παρόλο που όλη η παλιά πόλη και οι πλατείες της μας τραβούν σαν μαγνήτης, συνεχίζουμε τη βόλτα μας στη Βασιλική Οδό (Trakt Królewski), μια παλιότερη διαδρομή επικοινωνίας που οδηγούσε από την παλιά πόλη στα νότια προάστια. Σήμερα απαρτίζεται από μια σειρά από δρόμους επί των οποίων βρίσκονται αρκετά σημαντικά αξιοθέατα. Ο τελικός προορισμός του βασιλικού δρόμου είναι η περιοχή Wilanów με το ομώνυμο παλάτι. Ξεκινάει από την πλατεία μπροστά από το βασιλικό κάστρο και ακολουθεί την εντυπωσιακή οδό Krakowskie Przedmieście.
Σε αυτό το δρόμο θα συναντήσουμε αρχικά μια υπαίθρια αγορά και στη συνέχεια ένα υπέροχο (ανάμεσα σε πολλά) εστιατόριο, παραδοσιακής πολωνικής κουζίνας το Zapiecek, όπου πολωνέζες με παραδοσιακές φορεσιές (τουριστικό αλλά ωραίο!), θα μας σερβίρουν μία ωραιότατη σούπα Flaki και ένα εξαιρετικό πιάτο Bigos σε μεταλλικό σκεύος με βάση και μπύρες τοπικές, φυσικά. Ένα λιτό, αλλά χορταστικό γεύμα που στοίχισε 20 ευρώ περίπου. Εδώ να σημειώσω, ότι οι μπύρες που ήπιαμε στα διάφορα μαγαζιά, είτε με το φαγητό είτε ως βραδινή έξοδος, δεν είναι μπύρες ευρείας κατανάλωσης, είναι μπύρες μικρών ζυθοποιείων, που στην Αθήνα κοστίζουν από 5-8 ευρώ, στις μπυραρίες και τα εστιατόρια.
Μία ακόμα υπαίθρια αγορά!
Αφού πάρουμε δυνάμεις, συναντάμε πρώτα την Εκκλησία της Καρμελίτα (Kościół Karmelitów Warszawa), του 17ου αι., το μνημείο με το άγαλμα ενός Πολωνού ποιητή και φτάνουμε στο Προεδρικό Μέγαρο (Palac Prezydencki), την επίσημη κατοικία του αρχηγού του Πολωνικού κράτους και προέδρου. Κατασκευάστηκε το 1643 ως αριστροκρατική κατοικία και μπροστά του βρίσκεται το έφιππο άγαλμα του πρίγκιπα Józef Poniatowski, στρατηγού και αρχηγού του πολωνικού στρατού και απέναντι του το παλάτι Potocki.
Στο δρόμο μας συναντάμε πλατείες, μνημεία, μουσεία και αγάλματα, εκκλησίες και τεράστια πάρκα, όπως το Saxon Gardens, που είδαμε το βράδυ και ξεκινάει από το μνημείο του άγνωστου στρατιώτη. Είναι το παλαιότερο δημόσιο πάρκο στην πόλη, από τον 17ο αι. Βλέπουμε το εντυπωσιακό συντριβάνι, το ηλιακό ρολόι, υπέροχους κήπους με πολύχρωμα λουλούδια, λίμνες και παρτέρια, ψηλά δέντρα και φυσικά το παγκάκι του Σοπέν! Στην πρωτεύουσα της Πολωνίας υπάρχουν 14 τέτοια παγκάκια. Βρίσκονται κατά μήκος της τουριστικής διαδρομής «Στα ίχνη του Σοπέν», σε εκείνα τα σημεία που κατά κάποιο τρόπο συνδέονται με τη ζωή και το έργο του διάσημου συνθέτη. Σε γενικές γραμμές – πού έμενε … πού σπούδασε … πού πήγαινε για καφέ :)! Υπάρχει ένα κουμπί στο κάθισμα, που όταν το πατάς ακούς ένα από τα έργα του συνθέτη, για 30 δευτερόλεπτα. Η τεχνολογία στην υπηρεσία του πολιτισμού.
Το εντυπωσιακό Saxon Gardens με τους κήπους, τα πανύψηλα δέντρα, το ηλιακό ρολόι και φυσικά το παγκάκι που παίζει Σοπέν!
Καθώς συνεχίζουμε το περπάτημα, βλέπουμε επιβλητικά κτήρια, με αγάλματα και μετόπες που προκαλούν δέος, όπως το νεοκλασικό Παλάτι του Τισκιέβιτς (Pałac Tyszkiewiczów),και φτάνουμε στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας (Uniwersytet Warszawski), το οποίο ιδρύθηκε το 1816 και είναι το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο στην Πολωνία. Αποφασίζουμε να κάνουμε μια βόλτα στον περίβολο και περνάμε την εντυπωσιακή είσοδο. Εκεί υπάρχει μια αναμνηστική πλάκα για τον Σοπέν, που φοίτησε σε αυτό το πανεπιστήμιο. Ο χώρος είναι πολύ όμορφος και προσεγμένος, με το κεντρικό κτήριο με το ρολόι στο μέσο και άλλα δεξιά και αριστερά. Κήποι και παρτέρια με λουλούδια (οι μανώλιες και οι καμέλιες, που υπήρχαν παντού στην πόλη, μας ξετρέλαναν), αγάλματα και αναμνηστικές πλάκες, βρίσκονταν παντού στο χώρο!
Αγαπημένες μανόλιες παντού! Και στον περίβολο του Πανεπιστημίου!
Ο ναός του Τιμίου Σταυρού (Kosciol Swietego Krzyza) στέκεται επιβλητικός στο δρόμο από την παλιά πόλη και αυτό που τον κάνει ιδιαίτερο, είναι, ότι στο εσωτερικό του φυλάσσεται η καρδιά του Σοπέν! και δεν είναι αστικός μύθος. Ο Σοπέν λίγο πριν πεθάνει, εξέφρασε την επιθυμία, η καρδιά του μετά το θάνατό του να μεταφερθεί στον τόπο καταγωγής του, τη Βαρσοβία, γνωρίζοντας ότι το σώμα του θα θαβόταν στο Παρίσι. Έτσι λοιπόν και έγινε. Κατά τη Ναζιστική κατοχή, η καρδιά μεταφέρθηκε στη Γερμανία, αλλά μετά το τέλος του πολέμου επιστράφηκε στους Πολωνούς!
Η Πολωνική Ακαδημία Επιστημών (Polska Akademia Nauk), που στεγάζεται στο Παλάτι Στάσιτς, με το Μνημείο του Νικόλαου Κοπέρνικου (Mikołaj Kopernik), ένα από τα σημαντικά αξιοθέατα της πολωνικής πρωτεύουσας, να δεσπόζει μπροστά του μας εντυπωσιάζει!
Περνώντας από μια πλατεία, βλέπουμε μια καλλιτεχνική εγκατάσταση για την αλληλεγγύη (που κι αυτή αφορά στην Ουκρανία) και φτάνουμε στο Μουσείο Φρεντερίκ Σοπέν (Muzeum Fryderyka Chopina). Ιδρύθηκε το 1936 και στεγάζεται στο Παλάτι Οστρόγκσκι (Pałac Ostrogskich), από το 1953. Περιέχει, εκτός από στοιχεία για τη ζωή και το έργο του διάσημο μουσουργού, χειρόγραφες παρτιτούρες γνωστών έργων του και προσωπικές επιστολές προς συγγενείς και φίλους!
Από εκεί παίρνουμε το λεωφορείο και κατευθυνόμαστε προς την περιοχή Praga, μια περιοχή με πολλά καφέ – μπαρ και εστιατόρια. Αυτή η περιοχή παραμελήθηκε για πολλά χρόνια, αλλά τώρα αναβαθμίζεται και έχει μετατραπεί στο κέντρο της νυχτερινής ζωής και των καλλιτεχνών. Υπάρχουν κτίρια που είναι πολύ παλιά και εξακολουθούν να έχουν σημάδια στους τοίχους τους από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Εμείς πήγαμε απόγευμα και επισκεφθήκαμε το παλιό εργοστάσιο βότκας Koneser, που πια έχει μετατραπεί σε εμπορικό κέντρο, με το μουσείο βότκας (Muzeum Polskiej Wódki) και τα γραφεία προώθησης των start up της Google. Εντυπωσιακό! Ο χώρος είναι υπέροχος, πολύ προσεγμένος, με εμπορικά καταστήματα, γκαλερί και αρκετά εστιατόρια και καφέ!
Περπατήσαμε λίγο στην περιοχή, που φαίνεται πιο υποβαθμισμένη, αλλά πολύ καλλιτεχνική και σε πορεία ανάπτυξης.
Χρησιμοποιώντας τα μέσα, που είναι ιδιαίτερα εξυπηρετικά, γρήγορα και οικονομικά, φτάνουμε στο Πάρκο Γουαζιένκι, ή Πάρκο των Βασιλικών Λουτρών (Park Łazienkowski, Łazienki Królewskie), που είναι το μεγαλύτερο της πόλης και αποτελείται από ένα σύνολο παλατιών, λιμνών και μνημείων. Δημιουργήθηκε το 17 αι. και άνοιξε για το κοινό το 1918.
Περιττό να αναφέρω ότι μας μάγεψε. Το κεντρικό Παλάτι (Pałac Łazienkowski), ή Παλάτι στο Νησί (Pałac Na Wyspie), φωτισμένο με τα χρώματα της σημαίας της Ουκρανίας και χτισμένο πάνω στη λίμνη, μοιάζει σαν πλωτό. Ο χώρος του πάρκου είναι εξαιρετικός και παρόλο, που έχει πια βραδιάσει, δε θέλουμε να φύγουμε.
Περπατάμε στους υπέροχα διαμορφωμένους δρόμους περιπάτου και απολαμβάνουμε την ησυχία και το πράσινο. Φτάνουμε στο μνημείο Σοπέν (Pomnik Chopina), που στέκει δίπλα σε μια τεχνητή λίμνη και περιβάλλεται από ένα θαυμαστό κήπο με τριανταφυλλιές. Μπροστά από τη λίμνη, υπάρχουν καρέκλες και παγκάκια, για το κοινό. Το χάλκινο άγαλμα φιλοτεχνήθηκε το 1908 σε στυλ αρτ νουβο και απεικονίζει το συνθέτη κάτω από μια ιτιά ή έναν αετό, ανάλογα με την ερμηνεία που δίνει ο καθένας. Το άγαλμα καταστράφηκε το Μάιο του 1940, αφού λιώθηκε για να χρησιμοποιηθεί ως πολεμικό υλικό, από τους Ναζί και ανακατασκευάστηκε το 1958, με το ίδιο καλούπι, που χρησιμοποίησε ο καλλιτέχνης του αρχικού!
Το βράδυ μας έκλεισε με τοπικές μπύρες σε μια πολύ όμορφη μπυραρία, που την προηγούμενη νύχτα έκλεινε στις 11 και δεν μπορέσαμε να καθίσουμε. Αυτή τη φορά όμως, πήγαμε νωρίτερα, αλλά διαπιστώσαμε ότι επειδή ήταν Παρασκευή, όλα έμεναν ανοιχτά μέχρι πιο αργά και πολύς κόσμος κυκλοφορούσε παντού. Η πόλη ήταν γεμάτη ζωή και αυτό της έδινε μια άλλη όψη, ακόμα πιο όμορφη!
Την Παρασκευή το βράδυ, η σύγχρονη πόλη, έσφιζε από ζωή!
Η επόμενη μέρα ήταν μέρα αναχώρησης, αλλά αφού αυτό θα γινόταν αργά το απόγευμα, είχαμε όλο το χρόνο να δούμε ακόμα περισσότερα πράγματα, από μια πόλη, που μας ενθουσίασε. Έτσι αφήσαμε τα πράγματα στο ξενοδοχείο και ξεκινήσαμε!
Στο Srodmiescie, το σύγχρονο κέντρο της Βαρσοβίας, όπου ήταν η πρώτη μας στάση, το κτίριο που κυριαρχεί είναι το Παλάτι του Πολιτισμού και της Επιστήμης (Pałac Kultury i Nauki), που οι ντόπιοι ονομάζουν «τούρτα», ένας ουρανοξύστης 231 μέτρων που συνδυάζει τον σοβιετικό ρεαλισμό με αρτ ντεκό στοιχεία, με αρκετούς ακόμη χαμηλότερους πύργους γύρω του, που όταν φωτιστούν φτιάχνουν μια εντυπωσιακή σύνθεση. Ήταν μάλιστα ο ψηλότερος πύργος ρολογιού στον κόσμο, μέχρι που φτιάχτηκε ένας ψηλότερος στην Ιαπωνία.
Το εμβληματικό Παλάτι του Πολιτισμού και των Επιστημών, πρωί και βράδυ!
Το παλάτι επιστημών είναι δώρο του Στάλιν στην Βαρσοβία, ξεκίνησε να χτίζεται το 1953 και χρειάστηκε τρία χρόνια για να ολοκληρωθεί. Είναι ένα κτίριο που προκαλεί ανάμικτα συναισθήματα στους κατοίκους της πόλης, γιατί πολλοί το θεωρούν σύμβολο της σοβιετικής κυριαρχίας, αλλά σήμερα είναι ένα από τα βασικά αξιοθέατα της πόλης– και ίσως το πιο επιβλητικό. Στους ορόφους του φιλοξενούνται δύο μουσεία, τέσσερα θέατρα, σινεμά, γραφεία, βιβλιοπωλείο, σχολή θεάτρου, μια μεγάλη πισίνα και καφέ, και από την «βεράντα» του 30ού ορόφου έχεις μια καταπληκτική θέα όλης της πόλης. Το εισιτήριο κοστίζει 4 ευρώ περίπου και μπορείς να το προμηθευτείς διαδικτυακά, ώστε να αποφύγεις την τεράστια ουρά, που σχηματίζεται στην είσοδό του, ή αν νοιώθεις τυχερός, να δοκιμάσεις να το βγάλεις από τα γκισέ στο ισόγειο!
Όπως και να έχει, αξίζει τον κόπο να ανέβεις στον 30ο όροφο, για να δεις μια υπέροχη πόλη να απλώνεται στα πόδια σου!
Το τεράστιο κτήριο, βρίσκεται δίπλα στη γραμμή, που σηματοδοτεί το μέρος, όπου κάποτε βρισκόταν το τείχος του Γκέτο της πόλης, που περιόριζε τους Εβραίους κατοίκους σε μια συγκεκριμένη περιοχή! Εδώ βλέπουμε και τα γράμματα με το όνομα της πόλης, που μας αρέσουν πολύ! Στην πίσω πλευρά του υπάρχει πλατεία με ένα τεράστιο συντριβάνι και καθώς έχει μια υπέροχη λιακάδα, ο κόσμος την απολαμβάνει στα παγκάκια και στο γκαζόν!
Αυτοκίνητα εποχής, που χρησιμοποιούνται ως τουριστικά λεωφορεία ή και εστιατόρια, για μια διαφορετική εμπειρία!
Παίρνουμε το μετρό και πηγαίνουμε στην περιοχή Mirów, στην οδό Σιένα 55 (Ulica Sienna 55), για να δούμε ένα κομμάτι του τείχους που διασώζεται. Αφού βρίσκουμε το κτήριο, στην αυλή του οποίου, βρίσκεται το ζητούμενο, όπως μας πληροφορεί και η αναμνηστική πλακέτα, δεν βρίσκουμε τον τρόπο να μπούμε μέσα. Ένας ευγενέστατος και πρόθυμος ένοικος της πολυκατοικίας, μας ενημερώνει για τον τρόπο, που μπορούμε να μπούμε και να βγούμε, αλλά και για την ύπαρξη δύο κομματιών του τείχους, ένα τουριστικό και ένα πραγματικό!
Το τουριστικό, βρίσκεται στο κέντρο της αυλής, του συγκροτήματος πολυκατοικιών, έχει επάνω τις αναμνηστικές επιγραφές και είναι φτιαγμένο από τα υλικά του αρχικού τείχους, που κατεδαφίστηκε. Το αυθεντικό, βρίσκεται σε ένα άλλο σημείο της αυλής, όπου συγκεντρώνονται τα σκουπίδια των οικημάτων και άρα, δεν είναι τόσο αρεστό στους τουρίστες! Εμείς τα είδαμε και τα δύο και μάλλον η διαφορά είναι εμφανής!
Απέναντι ακριβώς, βρίσκεται το Εβραϊκό Νοσοκομείο Παίδων (SZPITAL DZIECIĘCY BERSOHNÓW I BAUMANÓW) και στα κάγκελα βλέπουμε φωτογραφίες της περιοχής από την εποχή του Γκέτο, σε αντιπαραβολή με τη σημερινή εικόνα. Είναι αρκετά επιμορφωτικό!
Πάλι χρησιμοποιώντας το μετρό, γιατί πια κινούμαστε στην ευρύτερη περιοχή της σύγχρονης πόλης, φτάνουμε στο Μουσείο Εξέγερσης της Βαρσοβίας (Muzeum Powstania Warszawskiego), που είναι αφιερωμένο στην εξέγερση της πόλης το 1944, ενάντια στους Γερμανούς και στεγάζεται σε έναν παλιό σταθμό τραμ. Εκτός από τα αντικείμενα (όπλα, ρούχα κ.α), περιέχει διαδραστικές παρουσιάσεις με ηχητικά αποσπάσματα και βίντεο, ένα αντίγραφο του κινηματογράφου Palladium, που παίζει αποσπάσματα τραβηγμένα από λήπτες Πολωνούς αντάρτες, τα οποία είχαν αρχικά προβληθεί στον πραγματικό κινηματογράφο, ένα μικρής κλίμακας μοντέλο του συστήματος υπονόμων της Βαρσοβίας, καθώς και ένα τοίχο μνημείο με όλες τις απώλειες της Εξέγερσης. Ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό μουσείο και το εισιτήριο έχει περίπου 5 ευρώ.
Καθώς κινούμαστε με λεωφορεία, έχουμε τη δυνατότητα να δούμε την πόλη, σε όλη της τη διάσταση. Τεράστια κτήρια εναλλάσσονται με υπέροχες πλατείες, τεράστιες λεωφόροι με καταπράσινες νησίδες, γκράφιτι και χρώματα παντού. Είναι μια πολύ καθαρή και περιποιημένη πόλη.
Επόμενη στάση στο Μουσείο Πολωνών Εβραίων “Polin” (Muzeum Historii Żydów Polskich), που στεγάζεται σε μια μεταμοντέρνα κατασκευή, από γυαλί, χαλκό και μπετόν. Στο μουσείο παρουσιάζεται ολόκληρη η ιστορία των Εβραίων της Πολωνίας. Η εβραϊκή λέξη Polin σημαίνει είτε «Πολωνία» είτε «αναπαύομαι εδώ» και σχετίζεται με έναν θρύλο για την άφιξη των πρώτων Εβραίων στην Πολωνία.
Δεν το επισκεπτόμαστε, καθώς έχουμε δει κάτι ανάλογο στο Βερολίνο, θαυμάζουμε όμως το Μνημείο των Ηρώων του Γκέτο της Βαρσοβίας, το οποίο βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την είσοδο του μουσείου. Το μνημείο έχει ύψος 11 μέτρα, ο τοίχος του αντιπροσωπεύει, όχι μόνο τον τοίχο του Γκέτο, αλλά και το Δυτικό Τείχος στην Ιερουσαλήμ, το μπρούτζινο γλυπτό αναπαριστά τους οπλισμένους ανταρτες και στο πλαϊνό τμήμα απεικονίζεται η δίωξη των Εβραίων από τους Γερμανούς Ναζί! Στην αναμνηστική πλάκα είναι χαραγμένα πάνω σε γρανίτη 400 μικρά ονόματα σε αλφαβητική σειρά, ένα για κάθε χίλια θύματα της θηριωδίας. Στο χώρο γύρω από το μουσείο, υπάρχουν αγάλματα και αναμνηστικές πλάκες.
———————————–
Και επειδή είναι ώρα φαγητού, αποφασίζουμε να δοκιμάσουμε ένα milk bar (Bar Mleczny)! Ο Federico Morelli, που έχει φτιάξει τον πολύ εύχρηστο οδηγό «35 amazing things to do in Warsaw», γράφει πως «δεν μπορείς να πεις ότι έχεις επισκεφτεί τη Βαρσοβία, αν δεν έχεις πάει σε μιλκ μπαρ» και από ότι διαβάσαμε και διαπιστώσαμε, τα μιλκ μπαρ είναι το πιο πολωνικό απ’ οποιοδήποτε άλλο φαγάδικο έχει η πόλη. Η επίσκεψη στο Bambino ήταν πραγματικά εμπειρία που δεν ξεχνάς. Τα μιλκ μπαρ ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής στην Πολωνία της κομμουνιστικής περιόδου, από το 1950, όπου οι άνθρωποι μπορούσαν να φάνε σπιτικό φαγητό σε πολύ φτηνές τιμές.
Από τον πίνακα πίσω από το ταμείο, μπορείς να επιλέξεις το φαγητό, που θες (μόνο στα πολωνικά, οπότε μπορεί να βρεθείς προ εκπλήξεως, καθώς η μετάφραση google είναι περισσότερο αστεία, παρά βοηθητική), να πληρώσεις, να παραλάβεις το φαγητό σου από ένα άνοιγμα στον τοίχο, που σε χωρίζει από την κουζίνα, να φας στην απλή και πεντακάθαρη τραπεζαρία και τέλος να επιστρέψεις το δίσκο σου στην κουζίνα. Δεν πουλάνε αλκοόλ, που σημαίνει ότι πρέπει να βολευτείτε με αναψυκτικά ντόπια ή εισαγόμενα. Το φαγητό πάντως είναι πάμφθηνο, κανένα πιάτο δεν κοστίζει, μαζί με τη γαρνιτούρα, πάνω από 4,5 ευρώ, αξιοπρεπέστατο και οι μερίδες αρκετά μεγάλες.
Η μετάφραση της google μπορεί να μην ήταν βοηθητική, ήταν όμως άκρως διασκεδαστική, για όλους τους ξένους, που βρεθήκαμε μπροστά στον επιτοίχειο κατάλογο!
Και μια που είναι η τελευταία μας βόλτα, επιβάλλεται να την κάνουμε στον Βιστούλα. Οι όχθες είναι διαμορφωμένες για περίπατο, έχει πλωτές καφετέριες όπου έχουμε πιει τον καφέ μας, και εξέδρα για να απολαύσουμε τη θέα!
Τελευταίο αξιοθέατο, που επισκεπτόμαστε πριν την αναχώρησή μας, το παλάτι Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum. Βασιλικό παλάτι του 17ου αιώνα που ανακατασκευάστηκε (λόγω καταστροφής του) μετά το 1944 και κυρίως μετά το 1971. Το παλάτι εχει πολλά από τα γνήσια έπιπλα της περιόδου και μαζι με αυτά εκτίθενται και πολλα έργα τέχνης. Ο εξωτερικός του χώρος είναι πανέμορφος και μπορεί ο επισκέπτης να περιπλανηθεί στους ολάνθιστους κήπους και να απολαύσει την ηρεμία και την ομορφιά του τοπίου.
Και έτσι ολοκληρώθηκε η επίσκεψή μας στη Βαρσοβία και το ταξίδι μας στην Πολωνία. Όλα τα μέρη που επισκεφθήκαμε μας άφησαν με τις καλύτερες εντυπώσεις και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μας συγκλόνισαν!
Θα κλείσω με τα λόγια του Τ. Λειβαδίτη, που ταιριάζουν στη χώρα, που άθελά της συνδέθηκε με την τραγική απώλεια χιλιάδων ανθρώπων: “Κι ίσως, για να βγάλεις φτερά, φτάνει ν ακουμπήσεις σ’ έναν τοίχο και να σκεφτείς πόσο λίγο θα ζήσεις”!