Μάιος 2022
Φτάσαμε στην πόλη της Βιελίτσκα σχετικά γρήγορα και εύκολα, με το αυτοκίνητο, καθώς απέχει περίπου 20 χλμ, από την Κρακοβία. Είναι μια όμορφη επαρχιακή πόλη, με πάρκα και πλατείες και υπαίθριο χώρο φεστιβάλ, μάλλον, γιατί είδαμε όμορφα χρωματιστά περίπτερα, σε μία οργανωμένη έκταση, κλειστά βέβαια, αλλά πολύ χαριτωμένα. Στην κεντρική πλατεία υπάρχουν τα γράμματα, με το όνομα της πόλης και ένα υπέροχο σύνολο γλυπτών, που αναπαριστά τους αλατωρύχους βγαίνοντας από τη γη!
Η είσοδος στο χώρο των ορυχείων είναι εντυπωσιακή και μπορεί κάποιος να απολαύσει τον καφέ του στον περίβολο, περιμένοντας τη σειρά του να μπει μέσα. Η είσοδος γίνεται με τη συνοδεία ξεναγού και σε γκρουπ τον 10-15 ατόμων κάθε ένα τέταρτο περίπου. Και εδώ τα ελληνικά δεν είναι στις διαθέσιμες γλώσσες! Το εισιτήριο κοστίζει περίπου 23 ευρώ (λίγο αλμυρό 🙂 ), αλλά πραγματικά αξίζει το θέαμα.
Ξεκινήσαμε κατεβαίνοντας 800 σκαλιά, σε μια στενή, στριφογυριστή, ξύλινη σκάλα, για να βρεθούμε στην αρχή της εγκατάστασης. Υπάρχει βέβαια και ασανσέρ, για όσους δυσκολεύονται. Η ξεναγός μας είναι πολύ φιλική και με χιούμορ και τα παρουσιάζει όλα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Μαθαίνουμε λοιπόν ότι το ορυχείο χρησιμοποιούνταν για την εξόρυξη αλατιού από το 1323 και είναι ένα από τα παλαιότερα αλατωρυχεία, το 2ο παλαιότερο, για την ακρίβεια, στον κόσμο. Η παραγωγή του διακόπηκε το 1996, καθώς αφενός οι τιμές του αλατιού έπεσαν, αφετέρου ένα τμήμα του πλημμύρισε. Από το 1978 εντάχθηκε στη λίστα των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, μάλιστα ήταν στα 12 πρώτα μνημεία, που χαρακτηρίστηκαν παγκόσμια κληρονομιά. Από το 1950 μετατράπηκε σε μουσείο, αν και επισκέπτες επιτρέπονταν από τον 17ο αι. με ειδική άδεια από το βασιλιά. Μάλιστα ο πρώτος επίσημος επισκέπτης, λέγεται ότι ήταν ο Κοπέρνικος και γι αυτό υπάρχει άγαλμά του φτιαγμένο από αλάτι και μια αίθουσα, που φέρει το όνομά του, στην εγκατάσταση. Πριν την πανδημία, ο αριθμός τουριστών, που επισκέπτονταν το αλατωρυχείο ανερχόταν σε περισσότερους από 1,2 εκατομμύρια το χρόνο.
Το ορυχείο εκτείνεται σε εννέα υπόγεια επίπεδα και φθάνει σε βάθος τα 324 μέτρα, όσο το ύψος του πύργου του Άιφελ, με περισσότερες από 2.040 αίθουσες και 300 χλμ. στοές, που είναι λαξεμένες πάνω σε συμπαγείς όγκους αλατιού, καθώς και υπόγειες λίμνες. Επισκέψιμοι είναι 22 θάλαμοι σε μια διαδρομή 2,2 χλμ. και σε βάθος μέχρι τα 156 μέτρα, περίπου δηλαδή το 1% του συνολικού χώρου και αυτό για λόγους ασφαλείας.
Το ορυχείο έχει ένα συγκεκριμένο μικροκλίμα, με σταθερή θερμοκρασία μεταξύ 14–16 °C (57–61 °F), υψηλή υγρασία (περίπου 70%) και ευνοϊκό ιονισμό του αέρα κορεσμένο από χλωριούχο νάτριο και πολύτιμα μικροστοιχεία, όπως μαγνήσιο, μαγγάνιο και ασβέστιο. Ο αέρας στο θάλαμο διακρίνεται από την καθαρότητά του και για το λόγο αυτό ενδείκνυται για άτομα, που έχουν κάποια συγκεκριμένα προβλήματα υγείας!
Στα έγκατα της γης υπάρχει μια υπόγεια πόλη, ένας χώρος που μοιάζει με μουσείο ή χώρο τέχνης! Το ορυχείο διαθέτει αγάλματα σκαλισμένα στους αλατοφόρους βράχους, παραστάσεις από τη ζωή των εργατών αλλά και παρεκκλήσια, με πιο σημαντικό αυτό της Πριγκήπισσας Κίνγκα (Kaplica Księżniczki Kinga), καθώς και χώρο εκδηλώσεων. Ο θρύλος λέει ότι η Κίνγκα (κόρη του Ούγγρου βασιλιά, που παντρεύτηκε τον Ανώτατο Δούκα της Πολωνίας), έριξε το δαχτυλίδι αρραβώνων της στο αλατωρυχείο Μαραμούρες στην τότε Ουγγαρία. Το δαχτυλίδι ταξίδεψε εκ θαύματος μαζί με τα κοιτάσματα αλατιού στη Βιελίτσκα, όπου ανακαλύφθηκε ξανά. Επί τόπου, οι ανθρακωρύχοι ανέγειραν ένα άγαλμα της Αγίας Κίνγκα, σκαλισμένο εξ ολοκλήρου από αλάτι που βρίσκεται 101 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της Γης.
Το άγαλμα της Πριγκήπισσας Κίνγκα και ένας από τους εκπληκτικούς πολυελαίους από αλάτι, φωτογραφημένος με ένα κόλπο, που μας έμαθε η ξεναγός μας!
Το εντυπωσιακό παρεκκλήσι της Κίνγκα έχει διαστάσεις 54 μ. επί 17 μ. και ύψος 12 μέτρα. Η κατασκευή του διήρκεσε περισσότερο από 30 χρόνια (1896 – 1927), ενώ χρησιμοποιήθηκαν 20.000 τόνοι συμπαγούς αλατιού. Όλα τα αντικείμενα μέσα στο ναό, από τους πολυελαίους μέχρι τα είδη θρησκευτικής λατρείας, είναι κατασκευασμένα εξολοκλήρου από το αλάτι του ορυχείου, όπως άλλωστε και όλα τα καλλιτεχνήματα της εγκατάστασης. Από την οροφή του ναού κρέμονται πολυέλαιοι, που τα κρύσταλλά τους είναι από αλάτι, η Αγία Τράπεζα δεσπόζει στην αίθουσα, ενώ οι τοίχοι κοσμούνται με ανάγλυφες από αλάτι βιβλικές παραστάσεις.
Οι πολυέλαιοι, που επαναλαμβάνω είναι φτιαγμένοι από αλάτι, είναι εκπληκτικοί!
Ανάμεσα στα άλλα παρεκκλήσια του αλατωρυχείου είναι και το έξοχο μπαρόκ “Παρεκκλήσιο του Αγίου Αντωνίου“. Οι τοίχοι του είναι διακοσμημένοι με ανάγλυφες παραστάσεις, ενώ υπάρχουν πολλά αγάλματα φτιαγμένα από αλάτι, από τα οποία ξεχωρίζει η Παναγία με το Βρέφος Άγιο Αντώνιο, προστάτη άγιο των μεταλλωρύχων. Το πιο αξιόλογο ίσως ανάγλυφο μέσα στο αλατωρυχείο είναι «Ο Μυστικός Δείπνος», ακριβές αντίγραφο του πίνακα του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Πληροφορούμαστε ότι, όλα αυτά έχουν φτιαχτεί από τους αλατωρύχους, ανθρώπους, που δεν είχαν σπουδάσει ποτέ γλυπτική. Μόνον ο καλλιτέχνης του Μυστικού Δείπνου, μετά τη φιλοτέχνηση του έργου, σπούδασε στη σχολή Καλών Τεχνών! Άλλωστε οι αλατωρύχοι, ζούσαν κυριολεκτικά μέσα στο ορυχείο, καθώς το να ανέβεις και να κατέβεις ήταν δύσκολη και χρονοβόρα υπόθεση, οπότε έμεναν εκεί για μήνες.
Το άγαλμα της Παναγίας με το βρέφος Άγιο Αντώνιο και δίπλα το άγαλμα του Πάπα!
Άκρως εντυπωσιακή και η λίμνη αλμυρού νερού που βρίσκεται σε βάθος 100 μέτρων και σε σύσταση προσομοιάζει με τη Νεκρά Θάλασσα!
Πριν από την περίοδο της εκβιομηχάνισης, το αλάτι ήταν απαραίτητο για τη συντήρηση τροφίμων και για καρυκεύματα και μάλιστα σε μεγάλος ποσότητες. Αυτό έκανε το αλάτι ένα εξαιρετικά πολύτιμο και ακριβό προϊόν, αναφερόταν μάλιστα και ως “λευκός χρυσός”. Οι οικονομίες κάποιων περιοχών στηρίχθηκαν στην παραγωγή και το εμπόριο του, ενώ η Κρακοβία, η μεσαιωνική πρωτεύουσα της Πολωνίας, ήταν τυχερή που βρισκόταν κοντά σε μερικά από τα πλουσιότερα κοιτάσματα αλατιού στον κόσμο.
Λίμνες, εκκλησίες, συνεδριακές αίθουσες, μουσείο ορυκτού αλατιού, αναπαραστάσεις της διαδικασίας εξόρυξης, χώροι για τα άλογα που κινούσαν τις τροχαλίες για τα αναβατόρια, καθώς όταν ξεκίνησε η εξόρυξη του “λευκού χρυσού” τον 13ο αιώνα δεν υπήρχε άλλη κινητήρια δύναμη εκτός από τα ζώα. Η πλήρης ξενάγηση φτάνει μέχρι τις 3 ώρες. Μαθαίνουμε για τις διαδικασίες εξόρυξης, τις δοξασίες για το πως ξεκίνησε όλο αυτό, για τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι αλατωρύχοι, τον εξαερισμό των στοών και την καύση των αερίων, που εκλύονταν από το σκάψιμο.
Σε μία άλλη λίμνη, ακούμε τους ήχους από τη μουσική του Σοπέν, που ήταν επίσης ένας από τους επισκέπτες του ορυχείου, σε μία αίθουσα με εξαιρετική ακουστική και με τον ανάλογο χαμηλό φωτισμό.
Οι χώροι διατίθενται για εκδηλώσεις και γάμους (στα παρεκκλήσια) και υπάρχει εστιατόριο με αίθουσα δεξιώσεων για το λόγο αυτό. Υπάρχει επίσης ένα σανατόριο, σε λειτουργία, για κάποιους που οι παθήσεις τους επιβάλουν να βρεθούν για λίγες μέρες σε περιβάλλον με πολύ ιώδιο. Πριν την πανδημία, υπήρχε μία ειδική ξενάγηση, όπου αυτός που την επέλεγε, ντυνόταν με τα ρούχα και τον εξοπλισμό των αλατορύχων και ακολουθούσε την πορεία τους, μάθαινε περισσότερα για τις τεχνικές εξόρυξης και γενικά, ζούσε την εμπειρία με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Παράλληλα είχε τη δυνατότητα να επισκεφθεί και κάποιες επιπλέον στοές, που είναι κλειστές για τους απλούς επισκέπτες!
Στο τέλος της διαδρομής υπάρχει χώρος ξεκούρασης, μακέτα με την πόλη και τις υπόγειες στοές, μιας παλαιότερης εποχής και εστιατόριο-καφέ σελφ σέρβις, με πολύ ωραίο φαγητό της πολωνικής κουζίνας και πολύ οικονομικό. Επίσης τόσο στο τέλος, όσο και στο μέσο περίπου της διαδρομής υπάρχουν καταστήματα με σουβενίρ από αλάτι, τουαλέτες και χώροι ξεκούρασης.
Από εκεί οδηγούμαστε προς τα ασανσέρ, που θα μας βγάλουν στην επιφάνεια, πάλι σε ομάδες περίπου 30 ατόμων και κάθε 15 λεπτά. Για να φτάσουμε στο ασανσέρ, διασχίζουμε μια απόσταση περίπου 800 μέτρων. Το ασανσέρ κινείται με απίστευτη ταχύτητα και μπορεί κανείς να παρακολουθήσει την άνοδο του ανά μέτρο, στην ψηφιακή οθόνη, που βρίσκεται πάνω από τα κουμπιά.
Η επίσκεψη στα αλατωρυχεία είναι μια μοναδική και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα εμπειρία.