Ιούλιος 2024
Η εκδρομή στο Εθνικό Πάρκο του Βεζούβιου (Parco Nazionale del Vesuvio), κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μας στη Νάπολη και την Πομπηία, ήταν μονόδρομος για μας. Όχι μόνο, γιατί μας αρέσει να εξερευνούμε βουνά και λαγκάδια, αλλά και γιατί είχαμε μεγάλη περιέργεια να δούμε από κοντά ένα ηφαίστειο, το οποίο μάλιστα έγραψε ιστορία.
Βγάλαμε εισιτήρια διαδικτυακά (18 ευρώ το άτομο), από την προηγούμενη μέρα, γιατί υπάρχει όριο επισκεπτών και ξεκινήσαμε νωρίς το πρωί, για να έχουμε δροσιά.
Το ηφαίστειο βρίσκεται σε απόσταση 12 χλμ. από τη Νάπολη.
Αυτή τη φορά, πήραμε το λεωφορείο 001 (3.60 ευρώ και δεν ισχύει το ημερήσιο), από το σταθμό Napoli Porta Nolana, ταξιδέψαμε περίπου 20 λεπτά, από την εθνική οδό, κατεβήκαμε στο Torre del Greco και από εκεί πήραμε το λεωφορείο 808 (1,3 ευρώ και το προμηθεύεσαι μέσα στο λεωφορείο), που μας άφησε ακριβώς στην είσοδο του πάρκου, μετά από άλλα 20 λεπτά περίπου.
Είχαμε φροντίσει να έχουμε μαζί μας νερό και κάτι φαγώσιμο, αν και υπάρχει καντίνα στην αρχή της διαδρομής, στη μέση περίπου και στο τέλος.
Η διαδρομή με το λεωφορείο, από το Torre del Greco και μετά, μέχρι την είσοδο του πάρκου ήταν υπέροχη. Πολύ πράσινο, δέντρα ψηλά, δεξιά και αριστερά στο δρόμο, που έσμιγαν οι κορυφές τους δημιουργώντας μια δροσερή σκιά και όμορφα, χρωματιστά σπίτια.
Καθώς αφήνουμε πίσω μας την κατοικημένη περιοχή, περνάμε από την Πεδιάδα του Γίγαντα (Valle del Gigante), μια καταπράσινη περιοχή, που κάποτε αποτελούσε την καλντέρα ανάμεσα στο όρος Σόμμα (Somma, ο αρχαίος κρατήρας) και τον Gran Cono, που είναι ο κρατήρας του Βεζούβιου.
Με το λεωφορείο ανεβήκαμε στα 1000 μέτρα υψόμετρο και από εκεί, θα συνεχίζαμε με τα πόδια. Η πεζοπορία είναι για περίπου 1400 μέτρα, σε ανηφορικό χωματόδρομο και το τελικό υψόμετρο είναι 1180 μέτρα.
Η εικόνα, από την είσοδο του πάρκου και μετά αλλάζει εντελώς. Λίγοι χαμηλοί θάμνοι, που δεν βοηθάνε καθόλου στη ζέστη του καλοκαιριού, πέτρες και χώμα είναι το τοπίο, που αντικρύζουμε στο μονοπάτι, που σε οδηγεί στον κρατήρα.
Η θέα όμως, σου κόβει την ανάσα. Στο βάθος ο κόλπος της Νάπολης, με την πόλη να είναι απλωμένη μπροστά του και απέναντι τα νησιά της Ίσκιας, του Κάπρι και της Πρότσιντα.
Ανεβαίνοντας προς τον κρατήρα Gran Cono, εισχωρούμε σ΄ ένα πάρκο, αναρίθμητων γεωλογικών σχηματισμών, όπως λάβα, ηφαιστειακά πετρώματα και αποθέσεις τέφρας, που μας δείχνουν τη δυναμική φύση της ηφαιστειακής δραστηριότητας.
Θαυμάζουμε, καθώς ενημερωνόμαστε από τους έντυπους οδηγούς, μια ποικιλία οικοσυστημάτων, από μεσογειακούς θάμνους, μέχρι καταπράσινα πευκοδάση. Πρόκειται για ένα ευρύ φάσμα φυτικών ειδών, προσαρμοσμένων στο ηφαιστειακό έδαφος, όπως σκούπα, καστανιές και βελανιδιές. 744 είδη χλωρίδας, μεταξύ τους και 19 είδη άγριας ορχιδέας, απαντώνται στο εθνικό πάρκο του Βεζούβιου.
Διαβάζουμε, αλλά βλέπουμε κιόλας, διάφορα είδη πουλιών, όπως το γεράκι, που έχει τις φωλιές του στα εσωτερικά τοιχώματα του κρατήρα, την τσίχλα και το κοράκι και μικρά θηλαστικά, ερπετά και έντομα που ευδοκιμούν σε αυτό το μοναδικό βιότοπο. Μαθαίνουμε για τις πεταλούδες του Βεζούβιου και καταφέρνουμε να φωτογραφίσουμε μία απ’ αυτές.
Η ανάβαση προς το μεγάλο κρατήρα μας ενθουσιάζει και όσο πλησιάζουμε, η ανυπομονησία μας μεγαλώνει. Πως είναι αυτή η μεγάλη τρύπα, που έκανε τόσο κακό στις γύρω περιοχές;
Η ανάβαση, μπορεί να ήταν κάπως ζόρικη, με τη ζέστη και την ανηφόρα, αλλά άξιζε τον κόπο!
Φτάνοντας στο χείλος, μας πλημμυρίζει δέος. Ο κρατήρας φαντάζει τεράστιος και το εσωτερικό του εναλλάσσεται ανάμεσα σε μαύρους βράχους, χώμα και πέτρες, ενώ το βάθος του είναι σχετικά μικρό. Τα γεράκια πετούν από πάνω μας και χάνονται στις πτυχές των βράχων, όπου βρίσκονται οι φωλιές τους.
Η εμπειρία είναι συγκλονιστική και τη συστήνουμε ανεπιφύλακτα, στους φίλους της πεζοπορίας και τους φυσιολάτρες, που θα επισκεφθούν την περιοχή. Κάτω, απλώνεται η περιοχή, που χτυπήθηκε από τη μοιραία έκρηξη και η ομορφιά του τοπίου, δε σου επιτρέπει να κάνεις το συνδυασμό με την ανείπωτη καταστροφή.
Ξεκουραζόμαστε στην καντίνα, που υπάρχει στο τέρμα του μονοπατιού, απολαμβάνοντας την υπέροχη θέα και συζητώντας όσα μάθαμε για το ηφαίστειο και παίρνουμε το δρόμο του γυρισμού, έχοντας την ευκαιρία, να μελετήσουμε τις λεπτομέρειες, που δεν εντοπίσαμε στην ανάβαση.
Και λίγη ιστορία. Μέχρι το 79 μ.Χ. το ηφαίστειο του Βεζούβιου, θεωρούνταν βουνό. Για τον Στράβωνα, το βουνό Ουεσούιον (όπως αποκαλεί τον Βεζούβιο) ήταν σκεπασμένο με ωραίους αγρούς, εκτός από την κορυφή του, που ήταν επίπεδη, μαύρη και σκεπασμένη εδώ και εκεί, και συμπεραίνει ότι το βουνό είχε πάρει φωτιά και είχε καεί, αλλά η φωτιά έσβησε, επειδή έλειπε το καύσιμο υλικό.
Η έκρηξη του Βεζούβιου στις 24 Αυγούστου του 79 μ.Χ. κατέκλυσε τις αρχαίες ρωμαϊκές πόλεις Πομπηία, Ηράκλειο (το σημερινό Ερκολάνο), Οπλοντίδα και Σταβίες, καθώς και αρκετούς άλλους οικισμούς. Την έκρηξη περιέγραψε ο Πλίνιος ο Νεότερος, που ήταν μάρτυρας της καταστροφής. Από το όνομά του μάλιστα, προέκυψε και η ονομασία, που αναφέρεται στο είδος της έκρηξης του ηφαιστείου, “Πλινιανή”.
Ο Βεζούβιος εκτόξευσε βίαια ένα σύννεφο υπερθερμασμένης τέφρας και αερίων σε ύψος 33 χλμ, εκτινάσσοντας λάβα, ελαφρόπετρα και καυτή τέφρα, απελευθερώνοντας τελικά 100.000 φορές τη θερμική ενέργεια από τους ατομικούς βομβαρδισμούς της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Η έκρηξη κράτησε δύο μέρες.
Μόλις το αντιλήφθηκαν οι κάτοικοι, άρχισαν να τρέχουν πανικόβλητοι. Μερικοί πρόλαβαν και έφτασαν στα καράβια, αλλά ο Βεζούβιος είχε ήδη δημιουργήσει παλιρροϊκά κύματα. Μετά από το σύννεφο της στάχτης, άρχισαν να πέφτουν πάνω στην πόλη ηφαιστειακά πετρώματα, που την σκέπασαν σε ύψος περισσότερο από τρία μέτρα. Στην συνέχεια, πάνω από αυτά, έπεσε νέο στρώμα από στάχτη και πέτρες. Η λάβα, η στάχτη και η φωτιά κατέστρεψαν τα πάντα μέσα σε λίγες ώρες.
Οι 2.000 κάτοικοι, που δεν πρόλαβαν να απομακρυνθούν, έπαθαν ασφυξία από τα αέρια, ενώ μέχρι το βράδυ, η τραγωδία είχε ολοκληρωθεί, με την κατάρρευση των εσωτερικών τοιχωμάτων τού ηφαιστείου, απ’ όπου ξεχύθηκε η ηφαιστειακή λάβα, που «καταβρόχθισε» ό,τι υπήρχε στο πέρασμά της. Όσοι δεν είχαν προλάβει να φύγουν, κρύφτηκαν στα σπίτια τους. Όμως κάηκαν όλοι, διότι η θερμοκρασία είχε φτάσει τους 250 βαθμούς Κελσίου.
Τα λείψανα περισσότερων από 1.500 ανθρώπων έχουν βρεθεί μέχρι στιγμής στην Πομπηία και στο Ερκολάνο, αν και ο συνολικός αριθμός των νεκρών από την έκρηξη παραμένει άγνωστος.
Άλλες μεγάλες εκρήξεις καταγράφηκαν το 1794, το 1872 και το 1906, προκαλώντας μεγάλες καταστροφές και θανάτους πολλών ανθρώπων. Η τελευταία έκρηξη του Βεζούβιου καταγράφηκε το 1944.
Τη μορφή και τη διαμόρφωση που έχει σήμερα ο Βεζούβιος την πήρε μετά από την έκρηξη του 79 μ.Χ., αν και οι μεταγενέστερες εκρήξεις προξένησαν κάποιες μεταβολές στην όψη του. Έχει τρεις κορυφές: Την Σόμμα (βόρεια), τον καθαυτό Βεζούβιο (νότια) και το Οτταγιάνο ανάμεσα. Σήμερα, ο καθαυτός Βεζούβιος έχει περιφέρεια βάσης 45 χιλιόμετρα και η διάμετρος του κρατήρα του είναι 570 μέτρα περίπου. Το ύψος του μεταβάλλεται μετά από κάθε ισχυρή έκρηξη και είναι σήμερα 1.180 μέτρα.
Σήμερα, οι περιοχές γύρω από τον Βεζούβιο είναι ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένες, παρά τον κίνδυνο που γνωρίζουν οι κάτοικοι ότι διατρέχουν, καθώς το ηφαιστειογενές έδαφος του βουνού, είναι ιδιαίτερα εύφορο (προσχωσιγενές). Οι πλαγιές του βουνού είναι κατάφυτες από κήπους και αγρούς μέχρι ένα ορισμένο ύψος. Ιδιαίτερα ευδοκιμούν τα αμπέλια από αρχαιοτάτων χρόνων. Τα κρασιά του Βεζούβιου τα εκτιμούσαν ιδιαίτερα από τη Ρωμαϊκή εποχή και είναι περιζήτητο, το θαυμάσιο κρασί «Lacrimae Christi» (Δάκρυα του Χριστού).
Τα ιστορικά στοιχεία είναι από το Wikipedia και τα στοιχεία σχετικά με τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής, από το επίσημο σάιτ του πάρκου www.parconazionaledelvesuvio.it.